Nefel

[ ŞEMÎ, 2024-04-20 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

NÛÇE

Hikûmeta Kurdistanê û ya Iraqê li hev hatin ko li hev bikin

» Nêçîrvan Barzanî got kilîla boriya petrolê di destê Kurdistanê de ye.

BEXDA, 3/12 2014 — Serokwezîrê Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî duhî li Bexdayê piştî civînên durojî yên digel hikûmeta Iraqê got ji bo diyalogê zemîneka baş heye û got wan kariye cezayê ko hikûmeta Iraqê di warê butçeyê de danîbû ser Kurdistanê rakin û butçeya pêşmergeyan jî bixin ser ya siyadî û wezareta parastinê.

Serokwezîrê Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî duhî di preskonferansekê de behsa netîceyên danûstandinên digel hikûmeta Bexdayê kir û got:

— Me di van du rojên borî de ji bo çareserkirina pirsgirêkên di navbera Hewlêrê û Bexdayê de digel cenabê serokwezîrê Îraqê û wezîrê neftê û tîma ko ji bo danûstandinan destnîşan kiribû gelek civîn kirin û em îro dawiyê bi serdana xwe ya Bexdayê tînin.

— Ez dixwazim wê yekê bêjim ko civînên Bexdayê bi awayekî giştî gelek baş bûn. Me dît ko serokwezîrê Îraqê, wezîrê neftê û hemû wezîrên hikûmeta birêz Ebadî ji bo çareserkirina pirsgirêkên bi herêma Kurdistanê re viyaneka baş heye. Ew dixwazin pirsgirêkan bi awayekî baş digel herêma Kurdistanê çareser bikin. Me di roja yekemîn ya serdana xwe de tekîd kir û em careke din tekîd dikin divê pirsên digel Bexdayê çareser bibin.

Nêçîrvan Barzanî di heqê lihevhatina Hewlêrê û Bexdayê de got:

— Piştî serokwezîrê berê yê Îraqê bi biryareke şexsî budceya herêma Kurdistanê birî, em gelek lêxebitîn wan pirsan bi rêya danûstandinan digel Bexdayê çareser bikin, îro digel birêz Ebadî û tîma pê re em gihiştin hindek rêkeftinan û bi dîtina me ew lihevhatin di berjewendiya herêma Kurdistanê û Bexdayê de ye û her du alî di vê prosesê de bi serkeftî bûn.

— Rêkeftin bi vî awayî ye: Herêma Kurdistanê dê rojê 250 hezar varêlên neftê ji bîrên nefta herêma Kurdistanê bo Bexdayê dabîn bike û em dê ji bo hinartina nefta Kerkûkê jî alîkariya Bexdayê bikin. Hikûmeta Bexdayê jî dê % 17-yê budceya herêma Kurdistanê binêre.

— Ev rêkeftina nuha ne rêkeftina dawîyê ye, lê belê destpêkek baş e. Hindek pirsên dî mane û divê danûstandin li ser wan pirsan jî bên kirin û li ser hemû pirsgirêkan li hev bikin. Ev destpêkek baş e ji bo herdu aliyan da bikarin di nava şeş mehan de yan zêdetir hemû pirs û pirsgirêkan çareser bikin. Ez dikarim bi awayekî giştî bêjim; em bi vê rêkeftinê dilxweş in û ji bo hemû aliyan wekî destkeftek baş dizanin. Miqayese digel wan pirsgirêkên me digel Bexdayê hebûn, me qonaxeke baş birî.

Di bersiva pirsekê de ka gelo Emerîkayê û aliyên derve tesîr li ser şandeya herêma Kurdistanê hebû ko digel Bexdayê li hev bikin, Nêçîrvan Barzanî got:

— Ti zixt û fişar li ser me nebû. Ew rêkeftina hatiye kirin bi xwesteke Bexda û Hewlêrê bû û me xwest bigihin encamekî û tu fişar li ser me nebû. Rola Emerîkayê, Birîtaniya û Neteweyên Yekgirtî rola teşwîqkirinê bû ko herdu alî bigihin rêkeftinekê û tu destêwerdan di naveroka prosesê de nekiriye.

Di heqê butçeya pêşmergeyan de jî Nêçîrvan Barzanî got:

— Ew diravê ji bo pêşmergeyan tê dabîn kirin li derveyê budceya herêma Kurdistanê ye û dê ji budceya siyadî ya giştî ya Îraqê be. Ango ew pereyê pêşmerge cuda ye ji % 17-ê budceya herêma Kurdistanê. Bexdayê qebûl kir ko pêşmerge beşek ji sîstema bergiriya Îraqê ye. Ev rêkeftineka gelek giring e û piştî 11 salan ji danûstandinan Bexdayê ev pêşniyar qebûl kir. Bexda dê ji budceya bergiriya Îraqê beşek pere bo pêşmergeyan dabîn bike.

Ji bo hinartina nefta Kerkûkê bi rêya Kurdistanê bo derve serokwezîrê Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî got:

— Di warê praktîkî de divê nefta Kerkûkê bi rêya herêma Kurdistanê biçe, em jî li ser wê yekê razî bûn ko rojane 300 hezar varêl nefta Kerkûkê bi rêya boriya herêma Kurdistanê bo derve bê şandin. Dibe ko di vê heftiyê de dest bi karên teknîkî bê kirin û hinartina neftê bikeve di warê piraktîkê de. Hinartina nefta Kerkûkê di qazanca herêma Kurdistan û Îraqê de ye û herêma Kurdistanê bê beramber dê nefta Kerkûkê bo derve bişîne, ji ber ko herêma Kurdistanê di çarçoveya Îraqê de kar dike û ev jî derfetekê dide herêma Kurdistanê hemû pirsan digel Îraqê çareser bike.

— Dema em ji Hewlêrê hatin Bexdayê stratejîya me ne ew bû ko hemî pirsan digel Bexdayê di civînekê de çareser bikin. Baweriya me ew bû ko divê em stratejîyekê danin ka çawa em bikarin pirsgirêkan çareser bikin. Ew rêkeftina ko me digel Bexdayê kirî derî vedike ko di nava şeş mehan yan salekê de hemû pirsên bê çareserî mane çareser bikin. Me karî du tiştan bikin: Yekem: Ew cezayên di qanûna budceya giştiya Îraqê de li ser herêma Kurdistanê hatibûn danîn me hemû rakirin. Duyem jî: Me li ser hinartina neftê, budceya Kurdistanê û budceya pêşmergeyan li hev kir.

Serokwezîr got hêj hindek pirsên giring mane weke madeya 140-ê û hûrgiliyên budceya hêza pêşmerge û hin pirsên dî dê wext ji bo çareserkirina wan jî bê diyar kirin:

— Serokwezîrê Îraqê rêz û hurmeta xwe ji bo pêşmergeyan nîşan da bi taybet ji bo xebat û qurbaniyên pêşmerge dane û nuha jî pêşmerge li çeperên pêşiyê li dijî terorê dicenge. Hikûmeta Bexdayê li ser wê yekê razî bû ko meblexek dirav nêzîkî yek tirilyon û du sed milyar dînaran [yek milyar dolar] bo pêşmergeyan berdest bike.

Ji bo garantîbûna van li hevkirinan jî serokwezîrê Kurdistanê got:

— Ti garantî nîne ko careka dî budceya herêma Kurdistanê nehêt qutkirin, lê belê eger budceya me qut kir, kilîla hinartina neftê di destê me de ye, lê em naxwazin bi wî zimanî baxivin û em hêvîdar in zimanê gefkirinê li hemû Îraqê nemîne. Em dixwazin rûpelekî nû vekin.

— Ew rêkeftin di kabîneya wezîran ya hikûmeta Îraqê de hatiye qebûl kirin. Em ji aliyê xwe ve dê rêkeftinê bi cih bikin û Bexda jî dixwaze bi cih bike. Em mifayê ji hemû derfetan werdigirin da bigihin çareseriyeke wisa xizmeta herêma Kurdistan û hemû Îraqê bike.

-----------------------------------

Nivîskar: Nefel-Nûçe
Weşandin: 2014-12-03
Xwendin: 1379