Nefel

[ PÊNCŞEM, 2024-04-18 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Serokatiya Barack Obamayî û nijadperestiya nêvxweyî ya li Kurdistanê

STOCKHOLM, 8/11 2008 — Bi hilbijartina serokê nû yê Emerîkayê Barack Husên Obamayî xelkê Emerîkayê diyar kir ko li wî welatî kesekê rengguhortî jî dikare bi şiyan û meziyetên xwe yên şexsî bilind bibe û bigihî lotkeya herî bilind ko ew jî serokatiya Emerîkayê û ta dereceyekê serokatiya dinyayê ye jî.

Kenya û xelkê wê van rojan di nêv şahiyê de dijît ji ber ko Barack Obamayê bi eslê xwe xelkê Kenyayê bû serokê Dewletên Yekgirtî yê Emerîkayê. Li seranserê dinyayê analîst û nivîskar behsa vê biserketina Barack Obamayî dikin û wê wekî qezencekê ji bo demokrasiya Emerîkayê û biserketinekê ji mirovên rengreş re rave dikin.

Fuad Hisênê berpirsê ofîsa serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî jî şeşê vê mehê behsa vê biserketina Barack Obamayî kir û got:

— Biserketina Barack Obamayî di rastiyê de biserketina demokrasiya vî welatî ye. Obama kesek e ko ra û koka wî ji cihekê dî ye lê belê xelkê Emerîkayê ye û rengê wî jî cida ye. Ev biserketin ne li ser esasê ra û kokê bû, belkî li ser esasê jêhatîbûna şexsî ya Obamayî bû.

Heta vêderê gotinên xweş in û her tişt li Emerîkayê gul û gulistan e. Lê belê heger em hema bêhnekê li xwe û welatê xwe vegerin û li desthilata xwe temaşa bikin em dê bibînin ka em wekî kurd li hemberî kesên ji nijada xwe, yanî li hemberî kurdan çiqasê nijadperest in û çiqasê ji pirrengiyê û pirdengiyê dûr in û ka çawa me dergehên xwe ji brayên xwe yên kurd re girtiye.

Em kurdên herçar parçeyên Kurdistanê dibêjin ko em yek milet in û welatê me jî yek e û navê wî welatî Kurdistan e. Tu ji kîjan berpirsê siyasî yan îdarî yê Kurdistanê bipirsî dê berevajiyê vê nebêje û dê behsa bratiya kurdan li hemî Kurdistanê bike. Ev gotin in û gelek caran ti qîmet ji gotinan re nîne.

De ka vêca em li pratîka emelê xwe û welatê xwe binêrin. Li başûrê Kurdistanê dewleteka federal ya kurdan û hikûmeteka kurdan heye. Ji 42 wezîrên hikûmeta Kurdistanê yek tenê jî ne kurdê ji parçeyeka dî ya Kurdistanê ye. Di hemî dezgehên hikûmî yên Kurdistanê de yek birêveberê giştî tenê jî ne kurdê ji parçeyeka dî ya Kurdistanê ye. Di hemî dezgehên sivîl û kulturî yên Kurdistanê de yek birêveberê giştî tenê jî ne kurdê ji parçeyeka dî ya Kurdistanê ye.

Dema ko ez behsa van îdiayên xwe dikim bêguman ez behsa wan kurdên ko berî 100 yan 400 salan ji bakur derbasî başûr bûne û hêdî wekî başûrî tên hesibandin nakim. Ez behsa kurdên ko di van 20 salên dawiyê de derbasî başûr bûne û hemwelatiyên Iraqê ne û kurdên ji parçeyên dî dikim.

Hinek kes dikarin îtiraza vê tesbîta min bikin û bibêjin ji bo ko mirov li başûrê Kurdistanê bikare bibe wezîr yan birêveber divêt mirov hemwelatiyê Iraqê be. Hîç qîmetekê vê îtirazê nîne ji ber kurdên parçeyên dî ko îro hemwelatiyên Iraqê ne û şiyana wan jî ji kurdên başûr pir zêdetir e hene, ev yek.

Ya didoyê jî heger desthilata başûrê Kurdistanê bixwaze wekî hemî welatên dinyayê dikare kurdên jêhatî yên ji parçeyên dî bi biryara hikûmeta Kurdistanê bike hemwelatî û paşê berpirsiyarî û wezîfeyên bilind bispêre wan da xizmeta welatê xwe bikin. Bo nimûne heger Swêd bixwaze sporciyekê jêhatî yê rûs di taxima xwe ya milî de bide lehîstin yekser bi biryara hikûmeta Swêdê wî dike hemwelatiyê Swêdê û rê li ber vedike. Kurdistan di vî warî de dikare Îsraîlê ji xwe re bike nimûne ka çawa dergehê Îsraîlê ji cihûyên dinyayê re vekiriye.

Li başûrê Kurdistanê îstisna ne tê de eqliyeteka herêmî ya iraqçî heye û ew eqliyet wisa dike ko hemî dergeh li ber kurdên ji parçeyên dî tên girtin. Heger kurdek ji bakurê Kurdistanê li başûr ticaretê bike têkdiçe û îflas dike, çimkî bîrokrasiya îdarî ya li başûr û hesûdî yan dijminahiya li hemberî kurdên ji parçeyên dî ya di civakê û sîstemê de wisa dike ko ticarê bakurî bi ser nakeve.

Heger kurdekê jêhatî yê bakurî bi awayekî ji awayan projeyeka kulturî ya pir baş bigihîne ber destê hikûmeta Kurdistanê yan serokatiya Kurdistanê û îhtimala qebûlkirina wê projeyê hebe, her di cih de deh kurdên başûr deh raporan li ser esasê hesûdî û bêbextiyê amade dikin û digihînin ber destê serokatiya Kurdistanê û hikûmetê da ew proje qebûl nebe yan jî têkbiçe. Tu dibêjî qey butçeya wê projeyê dê ji piziya dayika wan fesad û gelacên iraqçî derkeve.

Heger em miqayeseyekê di nêvbera Kurdistanê û Swêdê de bikin em dikarin bi hêsanî bibêjin ew arîkariya madî ko Swêd bi kultura kurdî û kirmancîya bakurê Kurdistanê re dike ji ya dewleta federal ya başûrê Kurdistanê zêdetir e.

Belê, Barack Obamayê rengreş û bi eslê xwe kenyayî dikare li Emerîkayê bi jêhatîbûn û meziyetên xwe yên şexsî bibe serokê Emerîkayê. Lê belê li başûrê Kurdistanê kurdekê ji parçeyeka dî ya Kurdistanê ne dikare bibe wezîr, ne dikare bibe birêveber û ne jî dikare bibe midûrê dezgeheka hikûmî yan kulturî.

Di dema Mele Mistefa Barzaniyê nemir de wî dikarî li Komara Kurdistanê ya li Mehabadê bibe general û serkirdeyê eskerî. Herwiha Mele Mistefa Barzanî bi mezinahiya xwe dikarî li başûrê Kurdistanê şairê kurd Hejarê Mukriyanî (ji Kurdistana Îranê) bike serokê Yekîtiya Nivîskarên Kurdistanê.

Herçend nijada me hemiyan ya etnîkî kurd jî be bi rehetî mirov dikare navê vê dîskrîmînasyona li başûrê Kurdistanê bike dijadperestî. Ji bo ko em kurdên herçar parçeyan ne bi gotinê lê belê di pratîkê de xwe ji yek miletî bihesibînin hêj pir ji me re divêt.

***

Têbînî: Ev nivîsar bi soranî di rojnameya Rûdawê de li Hewlêrê û bi kirmancî jî di sîteya Nefelê û sîteya Rûdawê de têt weşandin.

-----------------------------------

Nivîskar: ARIF ZÊREVAN zerevan@nefel.com
Weşandin: 2008-11-08
Xwendin: 8551