Nefel

[ ÎNÊ, 2024-04-26 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

NIVÎSAR

Lord George Weidenfeld: Kurd biserketiyên Rojhilata-nêvê ne

» Lord George Weidenfeld

STOCKHOLM, 8/7 2014 — Nivîskarê awisturî (nemsayî) Lord George Weidenfeld ko bi eslê xwe cihû ye duhî di rojnameya elmanî Die Weltê de meqaleyek bi sernivîsa "Kurd biserketîyên Rojhilata-nêvê ne" nivîsîye û behsa bextê spî yê kurdan û têkilîyên digel Îsraîlê dike.

Teksta nivîsara Lord George Weidenfeld bi kurdî li jêrê ye:

Kurd biserketîyên Rojhilata-nêvê ne

[Kurd] bi sedsalan ji alîyê tirkan û ereban ve hatin tepeser kirin. Niho di nêvbera Iraqê û Sûrîyeyê de dibin otonom – hem ji alîyê sîyasî ve û hem ji alîyê aborî ve. Ya xerîb jî lehîstoka durû ya Tirkîyeyê ye.

Gulana 1916-ê du karmendên derecebilind yên dewletê, yek ingilîz û yek fransiz, wîlayetên erebî yên împeretorîya osmanîyan wekî herêmên berjewendîyên Brîtanyayê û Fransayê par ve kirin: Bi desteka Brîtanyayê Iraq ji haşimîyan re hat hiştin û Sûrîye ji birêveberîya sîyasetmedarên ko terefdarên Fransayê bûn re hat hiştin.

Piştî nêvbereka 100 salan hebûna Iraqê û Sûrîyeyê bi rikeberîyên daxilî û derve di bin tehdîdê de ye. Cepheyê erebên sunî ko ji DAIŞ-ên wehşî pêktêt xwe gihandîye heta ber dergehê Bexdayê: mirov tên recim kirin, tên selîb dan, û ne tenê kesên ko li dijî wan derdikevin lê belê kesên ko tevlî hîç tiştekî nebûne jî dema ko di rêyekê de diçin ji ber navên xwe yên ko bawerîya wan ya dînî diyar dikin tên serjê kirin,

Ev rewşa wehşîyane ya li Sûrîyeyê û Iraqê her roja ko derbas dibe pirtir esebên mirovî xirab dike. Bila guman jê nebe ko di demekê kurt de pênc–şeş milyon kes dê mişextî bibin. Westîyaya şerî Rojava û zelamê bêbiryar yê li Qesra Spî [Barack Obama] vê problemê hêj dirêjtir dikin.

Ji wan kêm kesên ko ji şerê li Iraqê û Sûrîyeyê qezencê dikin "kurdên qehreman" in ko bi sedsalan ji alîyê tirkan û ereban ve hatine tepeser kirin ko niho fêm kirine ka çawa ji xwe re profîleka sîyasî, ekonomîk û ji alîyê kulturî ve serbixwe bineqişînin.

Tirk di vê nuqteyê de sîyaseteka durû teqîb dikin. Ji alîyekî ve piştgirîya [kurdan] dikin û hema-hema bibêje bûne hakimê aborî yê dewleta kurdî ya ko Hewlêr paytexta wê ye. Lê belê kurdên li hundirê Tirkîyeyê hêjî rûbirûyê zordarîyeka bêrehm dibin.

Sîyaseta derve ya serokwezîr Erdogan ko bi awayekê zirtebozî hatîye stirhandin cîranan, dostan û dijminan ecêbgirtî dike û serê wan tevlihev dike. Zelamên herî mezin yên DAIŞ-ê bêyî ko hîç astengek ji wan re derkeve di ser tixûbên Tirkîyeyê re derbas dibin û xwe digihînin herêmên krîzê.

Tevgera azadîxwaz ya kurdên [Iraqê] ji kevin de têkilîyên baş digel Îsraîlê hebûn. Eşîreta barzanîyan li [başûrê Kurdistanê] berê di dema serokwezîra jin ya Îsraîlê Golda Meir û wezîrê bergirîyê Moşe Dayan de têkilîyên xurt bi Qudsê re hebûn. Ez jî sala 1975-ê digel kesekê ji barzanîyan civîyam.

Yek ji şefên meşhûr yên Mossadê, David Kimche ji min re behsa serhatîyên xwe yên li welatê kurdan dikir. Wî wekî ofîserekê nêvbeyncîker kar dikir û cara pêşîyê bi cilûbergên şivanan, bi simbêlekê çêkirî çûbû welatê Iraqê ko dijmina Îsraîlê ye û digel barzanîyan civîyabû.

Carekê dema ko min serdana ofîsa nûamadekirî ya Golda Meirê kir ko ew jî yek ji nivîskarên weşanxanehya me bû, li pişt dîwana wê pilingekê ko kevilê wî dagirtî bû û di pozîsyona êrişkirinê de bû bala min kişand. Golda Meir di bin lêvên xwe re dikenî û got: "Ji bo parastina li hemberî mêvanên xêrnexwaz pêwistîya min bi vî [pilingî] heye. Ev dîyarîyek e ji dostê min Barzanî."

Di koşeyekê dî yê ofîsa wê de dîyarîya heyranekê wê yê emerîkî, rolyefeka sêbergehî ko her yek bi ampulekê paytextekê Rojhilata-nêvê nîşan dide bala min kişand. Meir xanimê ev nêrîna min [ya li ser rolyefê] zeft kir û bi awayekê henekpêkirinê serê xwe tirr da û bi tona dengê xwe yê ezelî û difinqulûz wiha got: "Me ji xwe re cîrantîyeka baş hilbijart."

Têbînî:
Lord George Weidenfeld sala 1919-ê hatîye dinyayê û bi eslê xwe ji familyeyeka awisturî û cihû ye û piştî sala 1938-ê li Londonê bi cih bûye. Lord George Weidenfeld demekê di BBC de kar kirîye û niho serperştîya weşanxaneyekê bi navê Weidenfeld&Nicolson dike.

-----------------------------------

Nivîskar: Nefel-Nûçe
Weşandin: 2014-07-09
Xwendin: 5842