Nefel

[ DUŞEM, 2024-04-29 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Çîrokên Enwer Karahanî li Stenbolê hatin şîrove kirin

STENBOL, 6/4 2009 — Duhî konferansa ko bi navê ”Di edebiyata kurdî de çîrokên Enwer Karahanî û çîroknivîskariya wî” li Unîversîteya Bîlgiyê ya li Stenbolê bi beşdariyeke bi qasî 150-200 kesan hat li dar xistin. Konferans ji terefê Elî Fikrî Işikî ve hate vekirin û bi dorê Muhsîn Kizilkaya, Elî Fikrî Işik, Aylîn Unek, Salihê Kevirbirî û Hesenê Dewrêş li ser çîrokên Karahanî rawestiyan.

Ev konferansa ko bi navê ”Di edebiyata kurdî de çîrokên Enwer Karahanî û çîroknivîskariya wî” cara pêşî ye ko di vê çerçeweyê û bi vê kapasîteyê tê lidarxistin û ev yeka hanê him ji bo çîroka kurdî, him ji bo nivîskariya kurdî, him ji bo rexnegiriya kurdî û him jî ji bo Unîversîteya Bîlgiyê tiştekî nuh bû.

Nivîskar û wergêrê kurd Muhsîn Kizilkaya li ser sê çîrokên Enwer Karahanî rawestiya û çend dîmenên nostaljîk li ber çavên beşdaran raxistin. Kizilkayayî balkişand ser wê yekê ko nivîskariya kurdî di cîhana xwe ya xweser de nehatiya afirandin, ew piçekî jî bûye toqekê û ketiye stuyê wan kesan ko li ser navê nivîskariya kurdî dinivîsin û vê yeka hanê jî wazîfeya mîsyoneriyê daye ser milên wan kesan ko ew li diyasporayê dijîn ko ew bi kul û êşên li welêt re bijîn. Li dû wê jî wî balkişand ser çîroka Karahanî ya bi navê ”Rojbûn”ê û sihra fînala wê ji beşdaran re kir meraqeke mezin. Ji bilî Rojbûnû jî wî qala çîroka bi navê ”Gûzcî” û ”Sindoqa diya min û sirra kêrê” kir û sindoqa dêya xwe di bîra xwe de anî.

Li dû Kizilkayayî Elî Fikrî Işikî bi dengê xwe yê dawidî û bi destnîşankirina xwe ya edebî û felsefî çerçeweyeke berfireh di derbarê çîrokên Karahanî de danî û di çîrokên Karahanî de têkiliya qeder û azadiyê vegot. Elî Fikrî Işik jî li ser sê çîrokan rawestiya û bala temaşevanan kişand ser hêlên nivîskêr yên îronîk, estetîk û surrealîstî. Işikî di heman demê de gotinin xwe û yên hin axêverên dinê wergerand tirkî jî û kesên bi kurdî nizanîbûn jî ji wan fikran bêpar nehiştin.

Aylîn Unekê jî bi tirkî analîzeke edebî di derbarê wêjeya hemdemî de kir û mijara minaqaşeya xwe anî li ser çîrokên Karahanî sekinand û qala sembol û şiroveyên efsûnî, qala estetîka teknîka di çîrokên wî de û gerdûniya hunera wî kir ko berê vê edebiyatê û nemaze berê çîrokên Karahanî ya li cîhana edebiyata dinyaya global kir. Herweha wê anî zimên ko ew dixwaze bi vê helwêsta xwe piştgiriya edebiyata kurdî bike ko Karahanî ev hêla wê xurttir kiriye.

Hesenê Dewrêş jî di analîza xwe ya berfirah de li ser têkiliyên di navbera kultur û adetên kurdan de û tesîra li ser qahremanan kir û balkişand ser mihameya civatê ya di vî warî de û berê xwe da bikaranîna alavan ya di tevna çîrokên Karahanî de. Hesenê Dewrêşî bal kişand ser çar temayên ko di çîrokên Karahanî de û ew yek bi yek rave kir. Ji ber kêmbûna wextê wî hemû şîroveyên xwe temam nekirin, lê wî îronî û tirajediya qahremanan, ya di xurtbûna tevna çîrokan de rêz kirin.

Salihê Kevirbirî jî xwendineke ji derî analîzan, lê gotareke têrmane ko rismekî çîroknivîskariya Karahhanî derdixis holê pêşkêş kir. Kevirbirî jî ji paragrafeke çîrokeke Karahanî ya bi navê ”Çargurçik” ê dest pê kir û balkişand ser wê yekê ko ev çîrok dikare bebe sanaryoyeke gelekî hêja. Kevirbirî herweha destnîşan kir ko ne ew çîrok tenê, gelek çîrokên Karahanî museît in ko bibim mijarên fîlman û wî got ko divê berhemên nivîskêr wergerin tirkiyê û herweha zimanên dinê jî.

Herî dawiyê jî wek mêvanê konferansê mafê axaftinê ji bo Karahanî hate naskirin. Karahanî jî him fikrên xwe û him jî hisên xwe yên ji bo vê civînê û bi tevahî ji bo çîroknivîskariya xwe anîn zimên û sipasiyên xwe ji bo herkesî da diyarkirin.

Di dawiya civînê de jî birêvebirên Unîversîteya Bîlgiyê ji ber vê çalakiyê razîbûna xwe dan zanîn û wan diyar kir ko ew ê bixwazin çalekiyên bi vî rengî berdewam bikin.

-----------------------------------

Nivîskar: Nefel–Serwext
Weşandin: 2009-04-06
Xwendin: 3225